Duke Universiteti və San-Fransisko Kaliforniya Universitetindən olan amerikalı alimlər aşkar ediblər ki, Madaqaskarda yaşayan yağ quyruqlu cırtdan lemurlar hüceyrə qocalması prosesini müvəqqəti olaraq geri qaytara bilirlər. Bu, telomerlərin uzanması səbəbindən baş verir – xromosomların uclarında olan qoruyucu qapaqlar, adətən yaşla qısalır.
Tədqiqat Biology Letters (BioLetts) elmi jurnalında dərc olunub.
Telomerlər DNT-ni zədələnmədən qoruyan xromosomların son hissələridir. Hər bir hüceyrə bölünməsi ilə telomerlər qısalır ki, bu da hüceyrənin qocalmasına və funksionallığını itirməsinə səbəb olur. Telomerlərin qısalması stress, oturaq həyat tərzi və yuxu olmaması kimi amillərlə əlaqələndirilir.
Yeddi aya qədər davam edən illik qış yuxusunda lemurlar dayandırılmış animasiya vəziyyətinə keçirlər. Onların maddələr mübadiləsi yavaşlayır, ürək döyüntüləri dəqiqədə səkkiz döyüntüyə qədər azalır və nəfəsləri dayaz olur. Bu dövrdə lemur telomerləri nəinki qısalmır, həm də uzanır ki, bu da hüceyrələri müvəqqəti olaraq daha gənc vəziyyətə qaytarır.
“Nəticələr gözlənilənlərin əksinə oldu. Biz məlumatlarda səhv olduğunu düşündük, lakin təkrar analizlər telomerlərin uzandığını təsdiqlədi”, – tədqiqatın aparıcı müəllifi Marina Blanko bildirib.
