Müşfiq Səfərov: Azərbaycanın xarici siyasətinin dəqiq strategiyası mövcuddurbackend

Dünyada baş verən sürətli və ziddiyyətli geosiyasi dəyişikliklər hər bir müstəqil dövlətin xarici siyasət kursunu daha da aktuallaşdırır. O cümlədən müstəqilliyinə qovuşmuş ölkələrin yeni şəraitin tələblərinə cavab verən kurs müəyyənləşdirməsi strateji mahiyyət kəsb edir. Bunun üçün isə həm milli-tarixi ənənədən qaynaqlanan qaydalar gözlənilməli, milli maraqlar təmin edilməli, həm də diplomatiyanın müasir metodlarından yararlanılmalıdır. Ümumi səviyyədə isə müasir qlobal dünyanın çağırışları çərçivəsində fəaliyyət göstərilməlidir. Azərbaycanın xarici siyasət kursunun əsasları Ulu Öndər Heydər Əliyev tərəfindən müəyyən edilib. Təcrübə göstərir ki, bu, çox uğurlu, səmərəli, demokratik məzmunlu və praktiki nəticələri yüksək olan prinsiplər sistemidir. Xarici siyasətin prioritetlərinin ardıcıl surətdə həyata keçirilməsi nəticəsində əldə olunan nəticələr həm də gələcəyə ümidlə baxmağa əsas verir.

Ulu Öndər müstəqil Azərbaycan dövlətinin xarici siyasət strategiyasını üç əsas meyarı nəzərə alaraq müəyyən etdi. Onlar dövrün çağırışlarına cavab vermək, ölkəmizi əhatə edən geosiyasi reallığı nəzərə almaq və xalqımızın zəngin dövlətçilik tarixindən nəticə çıxarmaqdan ibarət idi.

Bu, faktiki olaraq postsovet məkanında formalaşmış yeni geosiyasi şəraitdə müstəqil xarici siyasət kursu modelini yaratmaq idi. Ulu Öndər həmin strategiyanı üç səviyyəni nəzərə almaqla müəyyənləşdirdi. Birinci səviyyə Azərbaycan milli dövlətçilik ənənəsinin fəlsəfəsini xarici siyasətin təməlinə yerləşdirməkdən ibarət idi. Bu meyar birbaşa xarici siyasətdə milli maraqlara üstünlük vermək prinsipini qəbul etməyi tələb edirdi. İkinci meyar kimi Azərbaycanı əhatə edən geosiyasi reallığın nəzərə alınmasının müəyyənləşməsi regional və qlobal miqyasda müşahidə edilən geosiyasi xarakterli proseslərin xarici siyasət modelində böyük ölçüdə nəzərə alınmasını şərtləndirirdi. Belə bir mövqe faktiki olaraq müasir nəzəri elmdə əsas prinsiplərdən biri sayılan sistemli yanaşmanın xarici siyasətə uğurlu tətbiqi anlamına gəlir. Orada vurğulanır ki, istənilən, hətta ən mükəmməl struktura malik olan sistem belə ətraf aləmdən olan təsirləri lazımi qaydada nəzərə almadan inkişaf edə bilməz. Hətta onun mövcudluğu üçün böyük təhlükələr yaranar. Azərbaycanın xarici siyasətində mövcud geosiyasi dinamikanı nəzərə almaq çox uğurlu və praqmatik bir seçim idi. Üçüncü meyar müasir tarixi mərhələdə siyasətə yeni yanaşmanın göstəricilərindən biridir. Çağdaş dövrün çağırışlarını diqqətə almaq xarici siyasətin ən incə və yüksək peşəkarlıq tələb edən aspektini təşkil edir. Çünki burada qlobal miqyasda özünü göstərən problemlərin, beynəlxalq münasibətlərin və beynəlxalq hüququn rastlaşdığı çətinliklərin fonunda müstəqil xarici siyasət yeritmək bacarığı tələb olunur.

2003-cü ildən keçən 20 il ərzində Ümummilli lider Heydər Əliyevin siyasi kursunu dinamik şəkildə və uğurla inkişaf etdirən Prezident İlham Əliyev tərəfindən çoxşaxəli və milli maraqlara əsaslanaraq həyata keçirilən xarici siyasət nəticəsində Azərbaycanın çox böyük uğurlara imza atması ölkəmizin dünya birliyində mövqelərinin yüksəlməsini təmin etmişdir. Hazırda Azərbaycan Cənubi Qafqaz regionunda əsas söz sahibi olan dövlət kimi çətin geosiyasi şəraitdə müstəqil xarici siyasət həyata keçirir. Artıq ölkəmiz bütün regional məsələlərdə əsas iştirakçıdır və dövlətimizin başçısının qeyd etdiyi kimi, regiondakı strateji əhəmiyyətli heç bir layihə Azərbaycanın razılığı olmadan reallaşa bilməz. Azərbaycanın təşəbbüsü ilə reallaşan Bakı-Tbilisi-Ceyhan, Bakı-Tbilisi-Ərzurum, Bakı-Tbilisi-Qars, TANAP, TAP və digər layihələr Azərbaycanı qlobal iqtisadiyyatda özünəməxsus iqtisadi modelə malik ölkə kimi səciyyələndirir. Bu layihələr Azərbaycanın, Türkiyənin, eləcə də digər ölkələrin enerji təhlükəsizliyi üçün böyük təminat verməklə yanaşı, iki qardaş dövlətin birliyi və strateji tərəfdaşlığı regional təhlükəsizlik baxımından da mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Eləcə də ölkəmiz Avropa təhlükəsizlik arxitekturasının etibarlı tərəfdaşı kimi qitənin enerji təhlükəsizliyinin təmin olunmasında əhəmiyyətli rol oynayır. Azərbaycanın enerji diplomatiyası regional təhlükəsizliyə, beynəlxalq əməkdaşlığa və milli maraqlara xidmət edir.

Nəticədə Azərbaycan yalnız beynəlxalq regionda gedən proseslərdə deyil, eyni zamanda, beynəlxalq aləmdə cərəyan edən proseslərə də təsir göstərmək imkanı qazanmışdır. Ona görə də bu gün dünyanı narahat edən və həyati əhəmiyyətli bir sıra problemlərdə aparıcı dövlətlərin başçıları Azərbaycan rəhbərinin mövqeyi ilə hesablaşırlar.

Bu gün Azərbaycan regionun yeganə ölkəsidir ki, düşünülmüş və milli maraqlara söykənən xarici siyasəti ilə regional təhlükəsizliyin təmin olunması istiqamətində ardıcıl və sistemli addımlar atır. Hazırda Azərbaycan dövlətinin həyata keçirdiyi enerji layihələri, regional inteqrasiyaya xidmət edən əməkdaşlıq formatları Cənubi Qafqazda sabitliyin təmin edilməsində mühüm rol oynayır. Bununla yanaşı, Azərbaycan dünyada sülhyaratma prosesində fəal iştirak edir, səmərəli təklif və təşəbbüslərlə çıxış edir, öz praktik fəaliyyəti ilə sülhün və təhlükəsizliyin möhkəmlənməsinə dəyərli töhfələr verir.

 

Müşfiq Səfərov,

YAP Beyləqan rayon təşkilatının sədri