Helsinki Universitetinin fin astrofizikləri 1970-ci illərdən bəri həmkarlarını maraqlandıran sirri açıblar. Qara dəliklərin niyə güclü X-şüaları mənbəyi kimi çıxış etdiyini anladılar. Tədqiqat Nature Communications (NatComms) elmi jurnalında dərc olunub.
Müşahidə olunan qara dəliklərin əksəriyyətində ikili ulduz sistemi meydana gətirən bir yoldaş ulduz var. İkili sistemdə cisimlər bir-birinin ətrafında fırlanır və ulduz yoldaşının materiyası tədricən qravitasiya hunisinə çəkilir. Bu yavaş hərəkət edən qaz axını tez-tez qara dəliyin ətrafında toplanma diski əmələ gətirir – parlaq, müşahidə edilə bilən rentgen şüalanma mənbəyi.
Təfərrüatlı superkompüter simulyasiyalarından istifadə edərək alimlər qara dəliklər ətrafında radiasiya, plazma və maqnit sahələri arasında qarşılıqlı əlaqəni simulyasiya ediblər. Məlum olub ki, maqnit sahələrinin yaratdığı xaotik hərəkətlər (turbulentlik) yerli plazmanı qızdırır və onun rentgen şüalarının yayılmasına səbəb olur.
Mənbə: Gazeta.ru
